funkcje śledziony
-rola w zjawiskach immunologicznych:
*fagocytoza i niszczenie bakterii i obcych antygenów
*wytwarzanie przeciwciał przeciw rbc, wbc, plt
*gromadzenie elementów morfotycznych krwi - rezerwuar PLT - 1/3 puli
*cmentarzysko starych i rozpadający się rbc -> ich eliminacja
-zbiornik krwi w układzie ż.wrotnej
-w życiu płodowym/ chorobie - pozaszpikowa czynność hematopoetyczna
czy śledziona jest niezbędna do życia
nie
czym grozi brak śledziony?
zwiększenie ryzyka zakażeń krwiopochodnych
czy śledziona powinna być wyczuwalna poniżej lewego łuku żebrowego przy głębokim wdechu?
nie
jak odróżnić splenomegalię od neo żołądka / okrężnicy / trzustki / nerek?
śledziona ma ruchomość oddechową
infekcyjne przyczyny powiększenia śledziony
*posocznica
*ropień śledziony
*podostre bakteryjne zap wsierdzia
*salmonelloza
*mononukleoza
*cmv
*wzw
*gruźlica, malaria, histoplazmoza, schistosomatoza, leiszmanioza trzewna, brucelloza, AIDS
powiększenie śledziony w przebiegu nadciśnienia wrotnego - bloki
-blok wewnątrzwątrobowy - marskość wątroby
-przedwątrobowy - zakrzepica ż. wrotnej/ śledzionowej
-nadwątrobowy - z. Budda-Chiariego, zastoinowa niewydolność krążenia, zaciskające zap osierdzia
powiększenie śledziony w przebiegu chorób krwi
*anemie hemolityczne
*małopłytkowość immunologiczna
*neo ukł krwiotwórczego / chłonnego
powiększenie śledziony w przebiegu kolagenoz
-RZS - z. Felty'ego
-SLE
inne przyczyny powiększenia śledziony
-sarkoidoza, amyloidoza, ch spichrzeniowe, nadczynność tarczycy, torbiele, neo, przerzuty
najczęstsze przyczyny splenomegalii
*ostre i przewlekłe zakażenia bakteryjne, wirusowe, pasożytnicze
najczęstsza przyczyna nadciśnienia wrotnego
80-90% - blok wewnątrzwątrobowy - zatokowy wywołany marskością wątroby gł etio pozapalne/alkoholowe
Zespół Felty'ego
neutropenia + rzs + splenomegalia
najczęstsze przyczyny torbieli śledziony
pasożyty (bąblowiec)
choroba Gauchera
-splenomegalia + hepatomegalia
-spichrzanie w śledzionie, wątrobie i szpiku glukozyloceramidów
-hipersplenizm - małopłytkowość
-wzrost ALP
-zaburzenia czynności wątroby
-nacieki w płucach z nadciśnieniem płucnym
hipersplenizm
sekwestracja i nadmiernie rbc/ wbc / plt przez makrofagi śledzionowe -> szpik bogatokomórkowy z żywą odnową rbc (erytroblasty, retikulocytoza), wbc (przes w lewo), plt we krwi obwodowej
-może być wskazaniem do splenektomii
-może współistnieć ze splenomegalią
zawał śledziony
-u osób ze splenomegalią - neo hematolog / stany septyczne
-silny ból w L podżebrzu z promieniowaniem do L barku + tarcie torebki śledziony
pęknięcie śledziony
*pourazowe
*samoistne - powikłanie ostrych chorób zakaźnych
*silny ból w L podżebrzu z promieniowaniem do barku i szyi + objawy wstrząsu
*wyczuwalny guz okolicy L podżebrza + powiększanie obwodu brzucha
*wymagane natychmiastowe usunięcie
kiedy skierować do hematologa ze splenomegalią?
gdy podejrzenie choroby hematologicznej + limfadenopatia, zmiany w morfologii, zmiany narządowe