Profilaktyka pierwotna
– brak choroby
-wczesna czyli zapobieganie uwarunkowań społecznych i środowiskowych do wystąpienia choroby,
-pierwszorzędowa - zmniejszanie ryzyka choroby
Profilaktyka wtórna
*drugorzędowa - wykrywanie choroby gdy jest bezobjawowa i leczenie,
*trzeciorzędowa - odwracanie przebiegu choroby, opóźnienie lub powstrzymanie rozwoju i następstw
Profilaktyka czwartorzędowa
minimalizowanie nadmiernej medykalizacji
OPORTUNISTYCZNA PROMOCJA ZDROWIA
-edukacja zdrowotna i prozdrowotna
-zrównoważona dieta
-regularna aktywność fizyczna
-opanowywanie sytuacji stresowych
-eliminowanie używek
-bezpiecznego prowadzenia pojazdów
11 PROGRAMOW PROFILAKTYCZNYCH O UDOWODNIONEJ SKUTECZNOSCI
1. Porada dot niepalenia u osób 18rż i ciężarnych
2. 0,4-0,8mg kw.foliowego u planujących ciąże
3. Mocz, HBV, VDRL u kobiet w I trymestrze
4. Wymaz z szyjki co 3 lata – 21-65lat
5. Wymaz z szyjki co 3 lata i z testem HPV co 5 lat- 30-60lat
6. Posiew chlamydia u aktywnych kobiet po 24.rż
7. RR co 2 lata gdy pow.120/80 i co rok gdy pow. 139/90
8. HIV u ciężarnych, dorosłych 15-65rz
9. Lipidogram co 5 lat u M 35, K 45
10. ASA u M 46-79 gdy nie ma ryzyka krwawienia z GOPP
11. Kał na krew utajoną, kolono, sigmo u 50-75rż